04 Eylül 2008

YÖREMİZ DİLİYLE - ÇORUMCA

Ağ : Baba
Ecik :Az
Ağartı :Süt ve yoğurt,Ayran gibi süt ürünleri
Ahraz :Dilsiz
Ânanmak :Yuvarlanmak (özellikle hayvanların sırtlarını kaşımak için sırt üstü yuvarlanması)
Bacı ...................: Kız kardeş
Badal.................: Merdiven basamağı
Balak.................: Camız yavrusu
Bayahdan..........: Biraz önce
Bıldır..................: Geçen yıl
Bibi......................: Babanın bacısı
Boyuna...............: Devamlı
Çakır...................: Mavi gözlü
gapcık ağız ........: luzumsuz
Camız................: Manda(Manda camızın kısırlaştırılmışına denir)
Cılga..................: Yayaların yürüyebileceği dar patika..Keçi yolu, iz
Cıncık.................:Cam,çanak kırığı
Cibicik..................: Alkış
Comba.................: Genç, kısırlaştırılmamış erkek manda
Cuvara...................: Sigara
Cücük.........................: civciv
Çalık..................:Ayağı sakat, yürüme özürlü
Çalkama.........:Yoğurt ve ekşi pekmezin sulandırılarak içilir hale getirilmesi Ayran
Çapıt..................: Bez parçası
Çeltek...........:Çoban yardımcısı, çömez, şeltek
Çerçici..........: Seyyar satıcı
Çiğit..........:Meyve çekirdeği
Çimmek.............: Yıkanmak
Çöğdürmek.........:Ayakta işemek
Çit Sürmek.........:Koşum hayvanları ile tarla sürmek(Traktörle tarla sürmeye de aynı kelime kullanılıyor)

Çörten: çeşmenin kurnası..toprak damlı evlerin dambaşısında yağmur oluğu
Dam başı..... : Evin düz, toprak çatısı
Davar... : Koyun, keçi küçükbaş hayvan topluluğu
Dıh..............: Bir şeyi içeri koymak (Hayvanları ahıra yerleştirmek) ,
Dıhız........: Toprağın sürüme hazır olmayacak derece çamur olması
Dombalak aşmak........: Takla atmak
Don-Köynek....: İç çamaşırı
Dulda.....: Esintiyi önleyen yer, duvar dibi,kuytu
Duluk.....: Faul
Ecik.......:Az
Elekçi......: Elek, kalbur yapan esnaf,sanatkar ( Bu işi yapmak üzere köy köy dolaşzn Çingene ailesi fertleri
Ede : Büyük erkek kardeş, ağabey
Ellaham : Herhalde, tam bilmiyorum ama (Allah Bilir= Allahü Alem’in hızlı söylenişi)
Enkebut : Karabasan
Eşme : Suyun gözesi
Evrağaç : Ekmek evirilen ağaç
Faad       : Zaman ( O faad o da  vardı - O zaman o da  vardı)
Fistan : Kadın Elbisesi
Garaltı : Seçilemeyen görüntü
Gındap : Bir tür ip
Gidik : Keçi yavrusu
Gilik : Mayalı ekmek
Girallık : Kiler
Gucele : Zar zor
Guşene : Büyük tencere
Gütmek : Hayvan otlatmak
Gobel : Erkek çocuk. Anası -babsı olmayan bebe, Yetim
Göv : Olgunlaşmamış, yeşil, ham sebze, meyve
Göğ : Gök yüzü
Hâbe : İki gözlü çanta
Hatıl : Sedir
Hayat : Balkon Hazzetmek………: Hoşlanmak
Heeri: Kişi sıfatı yerine kullanılır.
Helke: Su kovası
Hıngel: Hamur yemeği, tereyağla yapılan sarımsaksız mantı
Hömermek: Kafa tutmak
Hüşümlenmek: Kötülüğü sezinlemek, çekinmek,Korkmak
Işkın: Yeni süren filiz
İlaen: Büyük düz kab
İlistir: Kevgir
İlletli: Dermansız hasta.. Küçümsemek, Hakaret için söylenir.
İlikleme: Elbiseyi düğmeleme
İşlik: Yelek
Gafa Kağdı: Nüfus cüzdanı
Kele: (Kadınlar için kullanılan, kadınların kullandığı) kişilik sıfatı
Kelem: Lahana
Kelik: Gölgelik, bağ-bahçe bekleme yeri
Kenef: Tuvalet, pislik anlamına gelen hakaret kelimesi
Kenefi : Kına günü
Kenefi kesmek: Gelin adayının törenle temizlenip, kına için toplanılması
Kırık: Eşek yavrusu
Kom: Koyun-Keçi ahırı
Köten: Öküz-at-katır gibi koşum hayvanlarının çektiği pulluk Galender: Uyumlu, iyi insan
Geçim: Düzenli iş
Gumpür: Patates
Lo taşı: Dam başındaki çorak toprağı sıkıştırmak için kullanılan Silindir taş
Miltan: Gömlek
Namazlağ: Seccade
Nöğrek: Ne yapalım
Nöğrüyon: Ne yapıyorsun
Ölük: Beşik çağındaki çocukların altına ısıtılarak konmak için elenen toprak
Pancar: Madımak
Partal: Palavra
Pinnik: Kümes
Postal: Lastik ayakkabı
Sako: Ceket
Sayfat : Avlunun girişindeki, yanları açık ve üstü kapalı yapı
Sındı: Makas
Sitil: Küçük bakraç, yoğurt kabı
Soyka: Çok kızılan şey
Su sulamak: Tarla- bahçe sulamak
Sumsuk: Yumruk
Sürtmek: Boş gezmek
Şikirsiz: Çirkin
Şinevit: Şıra çıkarmada kullanılan üzüm teknesi,şırahane
Pelver: Salça, pekmezin dibindeki tortu
Tar: Kümesde tavukların çıktığı raf
Tavatır: Çok güzel Tavsır: Fotoğraf
Tavsır: Resim Tebelleş: Bulaşmak
Temek: Ahırda pisliğinin içeriden dışarıya atıldığı küçük pencere
Terek: Raf
Tevellüt: Doğum tarihi
Terki salat: Asi, aksi ve ters kişi
Tün tün(tüne tüne): Akşam tavukların yerine girmesi için söylenen(Akşam oldu)
Tünek: Kümes
Tünük tünnük aşmak: Karanlıklara karışıp gitmek
Toplu: Pencere
Tosbağ: Kaplumbağa
Tuman: pijama şeklinde don
Üreleğin: Geçen gün
Yalak: İtlerin yemek kabı
Verep: Yokuş
Yağlık: Mendil
Yelikmek: Şımarmak
Yüklük : Yatak, yorgan konan yer
Zavrak: Salatalık
Zeğle: Zelve, Kağnılarda öküzlerin boynuna geçirilen boyunduruğun çubukları
Zorlu(Zollu) : Güzel.
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
DEYİMLER:
Nağmet vursun: Yemin
Ekmek Kapasın: Yemin
Tağnı canını alsın : Tanrı canını alsın (Allah, canını alsın yerine  tağnı- tanrı denmesi ilginç)
urusun dölü: Osmanlıya çok çektiren rusun oğlu anlamına, hakaret
Gavur südüğü: Hakaret
Serkizin kızı: Hakaret.
Bu gün ne anlama geldiği bilenmese de bu deyim hala kullanılıyor...
150-200 yıl önce Sungurlu'da Sarkiz isminde bir ermeni vardır. Bu adam okumuş yazmıştır. Ve şehrin ileri gelenleri ile ilişkisi iyidir. Zaman zaman onlar saz ve sözleri iele eğlendirir. Bu arada kızıda çalgı eşliğinde oynar.
Bu olay bölgede çok meşhur olur.
Ozamanlarda ticari olarak Sungurlu ile alışveriş çok yoğun olduğundan Sarikiz'in kızın ünü bizim ellere ulaşır. O nedenle kızlarına, gelinlerine kızan yada başka hanımlara hakaret etmek isteyen bayanlar "serkizin kızı" derler..
ALMANYADAN SELAM VAR
Siirdostu Necati Çavdar

bana adlı alıcılara ayrıntıları görüntüle 07 Eyl (16 saat önce)
Merhaba Necati Çavdar, sayfanizi ziyaret eden bir kisi
(muhsindanli19@.live.de)
SiirDostu üzerinden size bu mesaji yazdi:s.a muhsin danli almanyadan siteden memnunum. kücükhirkaliyim yola devam

Hiç yorum yok: